NCad-advies ‘Motiveren door restricteren’ aangeboden aan minister Schouten van LNV
Minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) heeft het advies ‘Motiveren door restricteren: uitgangspunten voor vocht- en voedselinname in neurocognitief onderzoek vanuit het perspectief van de 3V’s’ aangeboden gekregen van het Nationaal Comité advies dierproevenbeleid (NCad). In dit advies gaat het NCad uit van het ‘nee-tenzij’ principe. Dit wil zeggen dat dieren enkel mogen worden ingezet, wanneer er geen vervangingsalternatieven beschikbaar zijn. In neurocognitief onderzoek bij proefdieren, bijvoorbeeld naar de werking van hersenen, wordt vaak gebruik gemaakt van restrictie. Daarbij worden dieren door het verminderd aanbieden van water en voedsel gemotiveerd om gedragstaken uit te voeren. Water en voedsel kan dan worden gebruikt als beloning voor een goed uitgevoerde taak. Volgens het NCad moet in dergelijk onderzoek actief gezocht worden naar een manier van motiveren van proefdieren die voor het dier het minst belastend is.
Beslisboom voor onderzoekers
Het advies biedt onderzoekers handvatten bij het opzetten van hun onderzoek en bij het selecteren van de onderzoeksmethoden en mogelijke alternatieven voor water- en voedselrestrictie. Het NCad adviseert om middels een goed opgezette Synthesis of Evidence (SoE) studie te bepalen of de inzet van dieren echt nodig is. En zo ja, of water- of voedselrestrictie de beste manier is om betrouwbare onderzoeksresultaten te verkrijgen. Een door het NCad opgestelde beslisboom helpt onderzoekers de meest verfijnde onderzoeksopzet te kiezen.
Codes of Practice (CoP’s)
Het advies bevat ook twee zogenoemde Codes of Practices (CoP’s: vorm van handleiding): één voor niet-humane primaten en één voor knaagdieren. Mocht, na doorlopen van de beslisboom, water- of voedselrestrictie nodig blijken, dan adviseert het NCad onderzoekers deze CoP’s als leidraad te gebruiken. In de CoP’s is bovendien een aantal situaties beschreven die volgens het NCad voorkomen moeten worden, zoals het tegelijkertijd toepassen van vocht- en voedselrestrictie, het onthouden van voedsel of vocht voor langer dan 24 uur, de toepassing van restrictie bij zwangere dieren, en de toepassing van restrictie waardoor ernstig ongerief kan ontstaan.
In de vergunningsaanvraag voor dierproeven bij de Centrale Commissie Dierproeven (CCD) moet de onderzoeker aangeven dat water- of voedselrestrictie als motivatiemethode voldoet aan een aantal criteria. Het is van belang dat kennis van de verschillende methoden in de praktijk gewaarborgd is en de Nederlandse Voedsel – en Warenautoriteit (NVWA) ziet daarop toe. En kan deze CoP’s bovendien als referentie gebruiken bij het toezicht op de uitvoering van dit soort onderzoek.
Stimuleren van vervangende methoden
Er zijn innovatieve technologische ontwikkelingen gaande die in de toekomst kunnen leiden tot vermindering van het proefdiergebruik. Dat werd ook door een aantal experts die voor dit advies zijn geconsulteerd bevestigd. Het NCad adviseert de minister om de ontwikkeling van 3V-alternatieven te stimuleren.
Dierenwelzijn
Het NCad is van mening dat het welzijn van proefdieren die worden ingezet voor het aanleren van gedragstaken in het neurocognitief onderzoek gewaarborgd moet zijn. Daarbij moet ook worden gezorgd voor een prettige leefomgeving voor de dieren en moeten de dieren zoveel mogelijk in de thuiskooi worden getraind. De Instanties voor Dierenwelzijn (IvD’s) van onderzoeksinstellingen kunnen volgens het NCad een rol spelen bij het verspreiden van kennis over methoden voor het motiveren van proefdieren, door kennisuitwisseling en gerichte training van onderzoekers.
Hieronder vindt u het volledige advies.