Terugblik op het symposium ‘The 3Rs and NAMs: all inclusive?’

Op 19 juni organiseerden het 3Rs Centre Utrecht, TPI, TPI Utrecht en het NCad het internationale symposium 'The 3Rs and NAMs all inclusive?' 

Meer dan 240 mensen uit verschillende landen waren fysiek of online aanwezig in het Media Plaza van de Jaarbeurs in Utrecht. De verschillende sectoren waren goed vertegenwoordigd, met onderzoekers, regulators, beleidsmakers, ngo’s en mensen uit het bedrijfsleven. Ook waren er veel jonge professionals aanwezig. Onder de bevlogen leiding van dagvoorzitter Desiree Hoving hebben we verkend hoe we interdisciplinaire samenwerking kunnen bevorderen en NAM’s en de 3V’s (vervangen, verminderen en verfijnen van dierproeven) in de toekomst beter kunnen implementeren in de biomedische en translationele wetenschap.

Welkom door dagvoorzitter Desiree Hoving
Welkom door dagvoorzitter Desiree Hoving

De potentie van organoïden en AI

Jeffrey Bajramovic en Erica van Oort openden de bijeenkomst en heetten iedereen welkom. In een bevlogen pitch vroegen Victoria de Leeuw van Young TPI en Felicia Joy van der Flier van Young DALAS aandacht voor de toekomstige generatie wetenschappers en biotechnici. Hierna was het podium voor de eerste keynote spreker: Hans Clevers. Hij gaf een interessante presentatie over zijn werk met organoïden en de mogelijkheden die deze onderzoekstechniek te bieden heeft. Ook gaf hij aan dat farmaceutische bedrijven in een continue dialoog zijn met regulatoire instanties en daarom een belangrijke rol hebben in de acceptatie van NAM’s.

Thomas Hartung was de tweede keynote spreker en introduceerde ToxAIcology: veiligheidsonderzoek van stoffen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van ‘big data’ en de mogelijkheden die AI biedt om relevante informatie te bundelen om voorspellingen te doen over de eigenschappen en risico’s van chemische stoffen.

NAM’s bieden perspectief en 3V’s zijn onverminderd van belang

Na de lunch volgden twee sessies met sprekers en paneldiscussies. In de eerste sessie Improving uptake and validation of NAMs reflecteerden Winfried Neuhaus, Nuno Henrique Franco en Jeffrey Bajramovic op de 3V’s en NAM’s. NAM’s zijn technische innovaties die interessante nieuwe mogelijkheden bieden in de benadering van wetenschappelijke vragen. Dit maakt ze voor bepaalde onderzoeksdoelen zeer interessant als alternatief voor dierproeven. Toch kunnen dierstudies (of een combinatie van dierstudies en NAM’s) voor bepaalde onderzoeksvragen een meer geschikte benadering vormen. De 3V’s blijven ondanks de opkomst van NAM’s daarom onverminderd relevant. Het is belangrijk dat wetenschappers de beste benadering kiezen voor hun specifieke onderzoeksvragen. En dat ze deze uitvoeren volgens de principes van de 3V’s en hoogste wetenschappelijke standaarden. Het NCad, 3Rs Centre Utrecht en cost IMPROVE ondersteunen onderzoekers om dit zo goed mogelijk te doen.

Paneldiscussie 1 met Sue Gibbs, Janneke Hogervorst, Roger Adan en Peter van Meer
Paneldiscussie 1 met Sue Gibbs, Janneke Hogervorst, Roger Adan en Peter van Meer

In transitie naar proefdiervrij onderzoek

Nederland wil internationaal vooroplopen op het gebied van innovaties die dierproeven overbodig maken. Deze ambitie van voormalig staatssecretaris van Economische Zaken Martijn van Dam heeft in 2016 geleid tot het NCad advies ‘Transitie naar proefdiervrij onderzoek’ en de oprichting van Transitie proefdiervrije Innovatie (TPI).

In de tweede sessie In transition! Innovation to improve science vertelde onze eigen Jan-Bas Prins over onze lopende evaluatie van dit advies en de implementatie ervan. De bevindingen van deze evaluatie zullen in de zomer van dit jaar worden gepubliceerd. Ook zal er een vervolg worden geschreven op het transitie advies uit 2016, dat in 2025 zal worden uitgebracht.

Hierna legde Erica van Oort uit welke initiatieven er allemaal vanuit TPI worden ondernomen om de vervanging van dierproeven te versnellen. Een gebeurtenis die zeker zal helpen bij de ontwikkeling en validatie van alternatieven is de oprichting van het Centrum voor Proefdiervrije Biomedische Translatie (CPBT). Initiatiefnemers Daniela Salvatori en Cyrille Krul vertelden ons wat zij precies voor ogen hebben met het CPBT. En hoe ze het centrum zo effectief mogelijk willen inzetten.

Jan-Bas Prins
Jan-Bas Prins

Meer samenwerking en respectvolle dialoog

Tijdens het symposium en in verschillende paneldiscussies kwamen veel onderwerpen ter discussie:

  • Wat zijn de mogelijkheden die NAM’s en nieuwe technologische ontwikkelingen bieden? En voor welke onderzoeksdoelen kunnen deze wel of niet succesvol worden ingezet?
  • Het belang van goede validatie van nieuwe methoden en de rol van verschillende partijen in ontwikkeling, verspreiding en acceptatie van proefdiervrije methoden.
  • Het belang van een goede onderzoeksopzet, de 3V’s en het bewaken van ‘good scientific practice’.
  • De ethische overwegingen rondom het gebruik van zowel dieren als NAM’s.

Tijdens de slotreflectie op de dag constateerden Jeffrey en Erica dat er veel positiviteit en ambitie in de zaal was. Er heerste een consensus dat we door moeten gaan met het vervangen, verminderen en verfijnen van dierproeven ondanks de vele uiteenlopende standpunten ten aanzien van aspecten die hierbij een rol spelen. Ook was voor iedereen duidelijk dat verdere interdisciplinaire samenwerking cruciaal is om dit proces verder te versnellen. Daarnaast is het onmisbaar om op een respectvolle manier de dialoog over dierproeven te blijven voeren en alle partijen hierin te betrekken. Deze bijeenkomst was hierin een mooie stap in de goede richting.