Advies: Genetisch gemodificeerde dieren in voorraad gedood

In het proefdierveld wordt de term “in voorraad gedood” vaak gebruikt. Het gaat hierbij om niet gebruikte dieren die gedood worden zonder dat zij onderdeel waren van een dierproef. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen: 1) dieren die zijn doodgegaan of gedood na gebruik in fok (bijvoorbeeld ouderdieren die zijn gebruikt voor de fok); en 2) dieren die zijn dood gegaan of zijn gedood vóór gebruik in fok of dierproef.

Het afgelopen decennium is er een forse stijging van het aantal dieren “dood of gedood in voorraad” gerapporteerd door de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA). Deze stijging is toe te schrijven aan het gebruik van genetisch gemodificeerde (GM) muizen en zebravissen. Zowel de toename van het gebruik van GM-dieren in met name het biomedisch onderzoek als die van het aantal en omvang van complexe kruisingen en de stand van de technologie om GM-dieren te maken verklaren deze gerapporteerde toename.

In 2015 hebben wij op verzoek van de toenmalig staatssecretaris van Economische Zaken een advies uitgebracht over het reduceren van het aantal genetisch gemodificeerde (GM)-dieren ‘In voorraad gedood’, met name gericht op vissen en muizen (deel 1). Het advies beschrijft welke kwaliteitscriteria en efficiëntiecriteria kunnen bijdragen aan een reductie. Een belangrijk voorbeeld hiervan is het aanstellen van fokcoördinatoren die toezien op de kwaliteit en het gebruik van de toegepaste technologie bij proefdieren.

Om de kwaliteit van het genereren en fokken van genetisch gemodificeerde dieren in Nederland te bevorderen hebben wij in 2018 een aanvullend advies uitgebracht (deel 2). Doel van dit advies is om ook alle betrokken partijen bewust te maken van keuzemomenten waar een reductie van het aantal dieren dat gedood wordt vóór gebruik in fok of dierproef kan worden bereikt. In dit advies zijn kwaliteits- en efficiëntiecriteria opgenomen die aan een reductie kunnen bijdragen. De criteria bieden tevens een handvat voor het maken van goed beargumenteerde keuzes. Dit advies bevat twee Codes of Practice, namelijk de ‘CoP voor het genereren van genetisch gemodificeerde dieren’ en de ‘CoP voor het fokken van GM- diermodellen’.